Soms is het nodig om iemand met een psychiatrische aandoening verplicht te behandelen. Dit gebeurt alleen als het echt niet anders kan. Ken je iemand die dringend zorg nodig heeft, en zie je geen andere oplossing? Meld je zorgen bij het lokale meldpunt verplichte geestelijke gezondheidszorg.
Alleen als het niet anders kan
Iemand verplicht behandelen kan niet zomaar. Dit kan alleen als iemand zichzelf of anderen ernstig in gevaar brengt of ernstige schade aanricht. Of als het risico hierop groot is. Verplichte zorg is altijd een laatste redmiddel. Het kan alleen worden ingezet als vrijwillige behandeling niet mogelijk is.
De voorwaarden en de rechten van de patiënt staan in de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz).
Vormen van verplichte zorg
Vormen van verplichte zorg zijn:
- Een verplichte medische behandeling (bijvoorbeeld verplicht medicijnen nemen).
- Een verplichte opname in een zorginstelling.
Zoveel mogelijk in de eigen omgeving
De verplichte zorg wordt zoveel mogelijk in iemands eigen omgeving gegeven. De patiënt krijgt de zorg dus bij voorkeur thuis. Gedwongen opname in een zorginstelling (bijvoorbeeld een ggz-instelling), gebeurt alleen als zorg in de eigen omgeving echt niet kan.
Melden zorgwekkend gedrag
Maak je je zorgen over iemand in jouw omgeving die volgens jou dringend hulp nodig heeft? En zie je geen andere oplossing? Dan kan je bellen met het landelijk Meldpunt Zorgwekkend Gedrag via 0800 1205. Bijvoorbeeld als een vriend, familielid of buurtgenoot erg verward lijkt en zichzelf of anderen in gevaar lijkt te brengen.
Het landelijk meldpunt verbindt je door met het lokale meldpunt verplichte geestelijke gezondheidszorg. Een medewerker geeft je advies en onderzoekt welke hulp er mogelijk is. Je kan anoniem blijven voor de persoon over wie je je zorgen maakt.
Je kan ook rechtstreeks je zorgen melden bij het lokale meldpunt verplichte geestelijke gezondheidszorg.
Bel in een spoedsituatie altijd 112.
Via de rechter of burgemeester
De rechter beslist uiteindelijk of iemand verplicht ggz zorg moet krijgen. Krijgt iemand verplichte zorg, dan geeft de rechter hiervoor een zorgmachtiging af.
In speciale gevallen kan de burgemeester besluiten dat iemand verplicht zorg moet krijgen. Dit kan alleen als er geen tijd is voor een procedure via de rechter. De burgemeester besluit dit via een crisismaatregel. De burgemeester moet eerst advies vragen aan een onafhankelijke psychiater. En proberen om de patiënt te spreken.
Rechten van de patiënt
De Wet verplichte ggz regelt dat de patiënt zoveel mogelijk invloed heeft op de zorg. Voordat de rechter een besluit neemt over verplichte zorg, krijgt de patiënt bijvoorbeeld de kans om een eigen plan van aanpak te maken. In dit plan beschrijft de patiënt zijn hulpvraag en de oplossingen die volgens hem het beste zijn. Bij het maken van een plan van aanpak kan de patiënt hulp vragen aan iemand uit zijn omgeving of aan een cliëntondersteuner. Soms is dankzij het plan van aanpak de verplichte zorg niet meer nodig.
Een overzicht van de rechten van patiënten vind je op de website Dwangindezorg.nl.
Patiëntenvertrouwenspersoon
Krijg je als patiënt te maken met verplichte zorg in de ggz, dan kan je met vragen of klachten terecht bij een patiëntenvertrouwenspersoon (pvp) van de onafhankelijke Stichting PVP. De pvp luistert naar je. De pvp kent jouw rechten en staat aan jou kant. Kijk voor meer informatie op de website van Stichting PVP.
Ondersteuning familievertrouwenspersoon
Voor familieleden van iemand die verplichte zorg krijgt, is de situatie vaak niet makkelijk. Een melding kan de relatie flink onder druk zetten. Ook kan het zwaar zijn om om te gaan met iemand in deze situatie. En voor zo iemand te zorgen. En dan krijg je ook nog eens te maken met verschillende hulpverleners en instanties.
Daarom heb je als naaste het recht om hulp te vragen aan een familievertrouwenspersoon. Deze hulp is gratis. Lees meer op de website Familievertrouwenspersonen GGZ of bel de Hulp- en advieslijn: 0900 333 2222 (10 ct. pm)